#शेगाव_गजानन_महाराज ( भाग :- १ )

परवाच मी शेगावला जाऊन आलो. तसं तर, विदर्भ आणि माझं फार जुनं नातं आहे.
पोटाची खळगी भरण्यासाठी, तब्बल सात वर्ष या भागात मी अविरत वाऱ्या केल्या आहेत. पण त्या सात वर्षाच्या काळात, श्री गजानन महाराजांच्या दर्शनासाठी मी तिथे फक्त एकदाच गेलो होतो. त्याला सुद्धा आता, तब्बल एकवीस वर्षांचा कालावधी लोटला आहे.
त्याकाळी.. तिथे फक्त समाधी मंदिर होतं, म्हणावी अशी भव्यता नव्हती. थोडं अंधुकसं आठवतंय, कि.. मंदिराच्या बाजूलाच एका प्रसादालयात प्रसाद म्हणून, एक भलीमोठी चपाती आणि त्यावर भाजी दिली जायची. आणि हा प्रसाद फक्त एकदाच आणि विनामूल्य मिळायचा.
त्यानंतर.. परवा मला पुन्हा एकदा गजाजन महाराजांचं बोलावनं झालं. आणि खरोखर हे देवस्थान आणि त्याचा झालेला कायापालट पाहून मी अगदी मोहित होऊन गेलो.

गजानन महाराज संस्थानात.. फक्त तीन ते चार हजार कर्मचारी मानधनावर काम करत आहेत. अशी माहिती मला त्याठिकाणी मिळाली. आणि त्यांना मिळणारं मानधन सुद्धा अगदी अत्यल्प..म्हणजे, मासिक पाच ते नऊ हजार रुपयांच्या घरात आहेत. याव्यतिरिक्त त्या कर्मचाऱ्यांना राहायला घरं, मुलांचं शिक्षण आणि वैद्यकीय सुविधा मोफत देऊ केल्या आहेत. बस्स.. फक्त येवढ्या तुटपुंज्या मिळकतीवर ते भक्तगण तिथे सेवा करत आहेत. इथे सेवा देणाऱ्या कोणत्याच कर्मचाऱ्याला व्यसन नाहीये. चुकून एखादा व्यसनी सेवेकरी आढळलाच, तर त्याला सेवेतून पायउतार केला जातो. हि तेथील शिस्त आहे.

यावर आणखीन एक कोटी मला त्याठिकाणी पाहायला मिळाली. तो विषय म्हणजे..
" सेवेकरी " सेवेकरी हा असा विषय आहे. कि, इथे सेवा देणारे भक्तगण आपल्या सेवेचा काहीच मोबदला घेत नाहीत. सर्व सेवा अगदी विनामूल्य दिल्या आणि केल्या जातात. आणि जे विनामुल्य सेवा करत असतात, त्यांना काम करा म्हणून सांगावं लागत नाही. ते उत्स्फूर्तपणे आपली भूमिका बजावत असतात.
पेड वर्करच्या मागे लागून काम करून घ्यावं लागतं. पण इथे फक्त सेवा हा विषय असल्याने, सगळे भक्तगण आणि सेवेकरी आपली सेवा चोख बजावत असतात. थोड्या चौकशीअंती मला हे समजून आलं. कि त्या संस्थानाचे विश्वस्थ श्री. शिवशंकर पाटील नामक गृहस्थ आहेत. त्यांच्या सुपीक मेंदूतून हि सेवेकरी कल्पना उदयास आली.
आज त्याठिकाणी लाखो भाविक येत असतात, त्यांना सेवा पुरवण्यासाठी किमान दहा एक हजार कामगार तरी नक्कीच लागले असते.
मग देवस्थानात सेवक भरती करा, ते करताना वशिलेबाजी आली, घुसखोरी आली. या सगळ्या विषयांना फाटे देत. पाटील साहेबांनी खूपच कमालीची सेवा त्याठिकाणी घडवून आणली आहे.

" ज्याठिकाणी अर्थकारण आलं, त्याठिकाणी.. समाजकारण कदापी होऊ शकत नाही..!! "

काल माझी हि पोस्ट वाचून, बऱ्याच व्यक्तींच्या मनात एक शंका उत्पन्न झाली असेल. कि आज हे असं लिहिण्यामागे काही खास कारण असावं का.? तर काही व्यक्तींनी विनाकारण हि पोस्ट आपल्याला उद्देशून लिहिली आहे. असा सुद्धा समज करून घेतला असेल.
पण या विषयांतर्गत मला काहीतरी वेगळंच सांगायचं आणि मांडायचं होतं, ते हेच.
जो व्यक्ती खरं समाजकारण आणि समाजसेवा करत असतो, तिथे आर्थिक विषयाला बिलकुल थारा नसतो.

इथे सेवा देणारे सेवेकरी.. महिन्यातून फक्त पाच दिवस सेवा देत असतात. विदर्भात गावोगावी असे हजारो सेवाभावी गट स्थापन झाले आहेत. आणि ते सर्व गट, या देवस्थानात अगदी विनामुल्य सेवा देत आहेत. या सेवेमध्ये.. झाडूकाम, साफसफाई, बगिचांमध्ये देखभाल, वीजतंत्री, चर्मकारी, भोजनालयात वाढपी अशी कित्तेक कामं अगदी सेवाभावाने होत असतात. इथे सेवा देणारे सेवेकरी इतके विनम्र आहेत, कि.. सेवा देताना ते कोणाकडूनही बिदागी स्वीकारत नाहीत. फक्त त्यांच्या मुखात एक नाव असतं " माऊली " बस.. बाकी त्यांना दुसरं काहीच नको असतं. नाहीतर.. पुणे भागात, आता नवीनच " ग्रुप " उदयास येऊ लागले आहेत. आणि राजकीय वरदहस्तामुळे, गुन्हेगार वाढीस चालना मिळू लागली आहे. त्यामानाने.. ग्रामीण भागातील हा सेवेकरी उपक्रम नक्कीच अंगीकारावा असा आहे.

शिर्डीचे साईबाबा हे संस्थान फारच श्रीमंत असं देवस्थान मानलं जातं. त्याच्या खालोखाल, श्री स्वामी समर्थांचे सुद्धा बरेच भक्तगण आहेत. माझ्या माहितीप्रमाणे.. वरील दोन्ही देवस्थानांचं आर्थिक उत्पन्न जितकं असणार आहे. तितकं शेगावच्या देवस्थानाला आर्थिक उत्पन्न नसणार आहे. पण असं असताना सुद्धा, हे देवस्थान.. वरील दोन्ही देवस्थानच्या तुलनेने मला फारच उजवं वाटलं. कारण.. इथे असणारे ट्रस्टी हे अगदी धेय्य्वेडी लोकं असणार आहेत. त्यांच्या अंगी, काहीतरी नवीन करून दाखवण्याची भयंकर तळमळ असणार आहे. आणि हि तळमळ जेंव्हा आपल्या अंगी बाणली जाते. त्यावेळी असं काहीतरी भव्यदिव्य पाहायला मिळतं.
पैसाच सर्व काही नसतो, त्याकरिता आपल्या अंगी प्रामाणिक जिद्द असावी लागते. हे या ठिकाणी मला पुन्हा एकदा पाहायला मिळालं. आणि आवर्जून सांगावसं सुद्धा वाटलं.

श्री गजाजन महाराजांचं मंदिर खूप देखणं आहे. विशिष्ट कलाकुसरीच्या सहाय्याने खूपच सुंदर असं मंदिर उभारण्यात आलं आहे. मंदिरातील शिस्त अगदी वाखाणण्याजोगी आहे, कुठेही गोंधळ गडबड पाहायला मिळत नाहीत. कोणताही सेवेकरी मंदिरात भक्तांकडून दान दक्षिणा मागत नाही. कोणाशीही उद्धटपणाने बोलत नाहीत.
आम्ही गेलो त्यादिवशी.. मंदिरात म्हणावी अशी गर्दी नसल्याने. अगदी दहा मिनिटात आमचं दर्शन झालं. आणि ते दर्शन सुद्धा खूपच निवांत झालं. श्रींच्या समाधीसमोर आम्हाला बराच वेळ व्यतीत करता आला. बालाजी, शिर्डी, अक्कलकोट इथे नित्यनेमाने जाणाऱ्या भक्तगणांनी शेगावी सुद्धा आवर्जून जावं. आणि या देवास्थानाची भव्यता एकवार नक्की पाहून यावी.

गजाजन महाराज कि जय.. गण गण गणात बोते..!!

https://youtu.be/CeHjCnUbWao