#मनाली_लेह_लदाख_टू_अमरनाथ ( भाग :- ५ )
=====================
आजच्या प्रवासात आम्हाला मनाली ते जीस्पा हा एकशे पन्नास किलोमीटर अंतराचा टप्पा पार करायचा होता. खरं तर हा प्रवास सकाळी अगदी लवकर करावा लागतो. कारण या भागात ट्राफिक जामची भयंकर मोठी समस्या आहे. अरुंद रस्त्यात कधी एखादा अपघात होईल आणि ट्राफिक जाम होईल ते काही सांगता येत नसतं. ताशी वीस ते पंचवीस किलोमीटरच्या वेगाने या मार्गावर प्रवास होत असतो. आजचं एकुणात आठ नऊ तासांचं रनिंग होतं, त्यामुळे आमच्या ड्रायव्हर मंडळींनी वशिष्ठ ऋषी मंदिर न दाखवताच पुढे जाण्याचा चंग बांधला होता. पण मी त्यांना दोन गोष्टी समजावून सांगितल्या, आम्ही काही या भागात पुन्हा फिरायला येऊ शकणार नाही. त्यामुळे मूर्खपणा करू नका. सगळी ठिकाणं आम्हाला न चुकता दाखवा. तेंव्हा कुठे त्यांची आक्कल ठिकाणावर आली..
=====================
आजच्या प्रवासात आम्हाला मनाली ते जीस्पा हा एकशे पन्नास किलोमीटर अंतराचा टप्पा पार करायचा होता. खरं तर हा प्रवास सकाळी अगदी लवकर करावा लागतो. कारण या भागात ट्राफिक जामची भयंकर मोठी समस्या आहे. अरुंद रस्त्यात कधी एखादा अपघात होईल आणि ट्राफिक जाम होईल ते काही सांगता येत नसतं. ताशी वीस ते पंचवीस किलोमीटरच्या वेगाने या मार्गावर प्रवास होत असतो. आजचं एकुणात आठ नऊ तासांचं रनिंग होतं, त्यामुळे आमच्या ड्रायव्हर मंडळींनी वशिष्ठ ऋषी मंदिर न दाखवताच पुढे जाण्याचा चंग बांधला होता. पण मी त्यांना दोन गोष्टी समजावून सांगितल्या, आम्ही काही या भागात पुन्हा फिरायला येऊ शकणार नाही. त्यामुळे मूर्खपणा करू नका. सगळी ठिकाणं आम्हाला न चुकता दाखवा. तेंव्हा कुठे त्यांची आक्कल ठिकाणावर आली..
मनाली मार्गे आम्ही रोहतांग कडे कूच केली, फारच भयानक असा हा एकेरी रस्ता होता. गाडी थोडी अलीकडे आली, कि दरीतून खाली पडतेय कि काय असं व्हायचं. जीव अगदी घाबरून जायचा. या घाटात आम्ही साधारण वीसेक किलोमीटर अंतर कापलं असावं. आणि एका ठिकाणी आम्हाला छोटा ट्राफिक जाम लागला. आम्हाला वाटलं छोटा मोठा जाम असेल, होईल रस्ता क्लियर. पण कसलं काय.. खाली उतरून पाहतो तर, संपूर्ण घाटामध्ये मुंग्यांची रांग पसरावी, अशा गाड्या उभ्या होत्या. अगदी दूरवर मोठाले ट्रक सुद्धा खूप लहान लहान दिसत होते. आता बाकी पुढचा प्रवास कठीण जाणार होता. कारण, चौकशीअंती समजलं कि.. वरच्या बाजूला, डीझेल घेऊन जाणारा एक ट्रक पलटी झाला होता. रोहतांगच्या अवाढव्य पर्वत रांगामध्ये मला एका ठिकाणी बोगद्याचं काम चालू असताना दिसलं. या बोगद्याचं काम दोन हजार दहा साली सुरु झालं आहे. एकूण नऊ किलोमीटर अंतराचा हा टनल असणार आहे. हे काम सुद्धा, आपली भारतीय सेना ( बॉर्डर रोड ऑर्गनायझेशन ) मार्गी लावत आहे. हा बोगदा सुरु झाल्यावर, प्रवाशांचा फार मोठा वळसा वाचला जाईल. आणि लेहला जाण्यासाठीचं बरच अंतर कमी होईल. साधारण दोन हजार एकोणीस पर्यंत हा बोगदा प्रवासासाठी खुला केला जाईल.
या ट्राफिक जाममध्ये, आमचे दोन तास वाया गेले. दोन तासानंतर आम्ही पुन्हा एकदा घाट चढायला सुरवात केली. घाट चढत असताना, वरील बाजूने एक सरकारी बस येताना दिसली. जवळ आल्यावर पाहतो तर, ती पन्नास सीटर एसटी होती. आणि ती लेह वरून दिल्लीला निघाली होती. ती बस पाहून मी अक्षरशः तोंडात बोट घातलं. कारण.. त्या भागात, छोट्या गाडीने प्रवास करताना सुद्धा काळजाचा ठोका चुकत असतो. तर मग येवढ्या मोठ्या बसने कोण प्रवास करेल.? पण ती बस प्रवाशांनी अगदी खचाखच भरलेली होती. त्यात सगळे स्थानिक प्रवासी दिसून येत होते. ती बस लेहपासून निघाल्यावर किती मुक्काम करत आली होती. ते तिचं तिलाच माहिती. मी अगदी मनापासून त्या प्रवाशांना आणि ड्रायव्हरला अभिवादन केलं. खरच हो.. येवढ्या मोठ्या घाटातून एसटीने प्रवास करणं जोक नाहीये.
फारच कठीण असा हा रस्ता होता. इथे सुद्धा जागोजागी रस्त्याची कामं चालू असल्याने, आमची गाडी सुद्धा अगदी सावकाशपणे निघाली होती. हि सुद्धा माझ्यासाठी फार मोठी जमेची बाजू होती. दुपारी तीनच्या सुमारास आम्ही रोहतांगला पोहोचलो. तिथे हॉटेलमध्ये सर्वांनी थोडाफार नाश्ता केला. नाश्ता म्हणजे काय हो, इथे फक्त मेगी हा विषयच नाश्ता म्हणून योग्य आणि गरमागरम मिळत होता.
आज सकाळपासून आम्ही फक्त पन्नास किलोमीटर अंतर पार केलं होतं. अजून आम्हाला शंभर किलोमीटरचा टप्पा पार करायचा होता. यावेळी.. रोहतांग पासला औषधाला सुद्धा बर्फ शिल्लक राहिला नव्हता. त्यामुळे आमचा थोडा वेळ वाचला, नाहीतर बर्फात खेळायला आमचा एखादा तास तरी नक्कीच खर्ची पडला असता. रोहतांग पासला.. एका ठिकाण पेरा ग्लायडिंग सेंटर होतं. काही हौशी मंडळी, इथे.. पंख होती तो उड आती रे.. या गीतातील बोलाप्रमाणे हवेत झेपावून दर्या खोऱ्यात उडण्याचा आनंद घेत होते. दुरूनच हा नजरा पाहत, मी मेगीचे गरम घास मुखात घेत होतो.
आज सकाळपासून आम्ही फक्त पन्नास किलोमीटर अंतर पार केलं होतं. अजून आम्हाला शंभर किलोमीटरचा टप्पा पार करायचा होता. यावेळी.. रोहतांग पासला औषधाला सुद्धा बर्फ शिल्लक राहिला नव्हता. त्यामुळे आमचा थोडा वेळ वाचला, नाहीतर बर्फात खेळायला आमचा एखादा तास तरी नक्कीच खर्ची पडला असता. रोहतांग पासला.. एका ठिकाण पेरा ग्लायडिंग सेंटर होतं. काही हौशी मंडळी, इथे.. पंख होती तो उड आती रे.. या गीतातील बोलाप्रमाणे हवेत झेपावून दर्या खोऱ्यात उडण्याचा आनंद घेत होते. दुरूनच हा नजरा पाहत, मी मेगीचे गरम घास मुखात घेत होतो.
रोहतांग पास केल्यावर.. काही ठिकाणी रस्त्याच्या कडेला चिखल मिश्रित बर्फ साचलेला होता. तिथे काही पर्यटक बर्फात खेळण्याचा आनंद लुटत होते. त्यांनंतर एक मोठा उतार उतरल्यावर, भयंकर असा खडकाळ रस्ता सुरु झाला. मुख्य डांबरी रस्ता वाहून गेल्याने, आणि अगदी मातीचा रस्ता असल्याने, भयंकर धूळ उडत होती. त्यात काही ठिकाणी चिखल मातीचा सडा पडला होता. मिलिटरीच्या ( BRO ) गाड्यांची सतत आवकजावक चालू होती. बुलेट वरून सफर करणारी मंडळी, एक दुसऱ्याला प्रोत्साहन देत पुढे कूच करत होते. या संपूर्ण प्रवासात एक गोष्ट माझ्या लक्षात आली. कि.. लेह साठी मनाली मार्गे प्रवास करणाऱ्या गाड्या अगदी न च्या बरोबर होत्या. अगदी लेह पर्यंत पोहोचलो तोवर, मला जेमतेम सात ते आठ इनोव्हा आणि दोन तीन टेम्पो ट्रेव्हलर आढळल्या असतील.
रोहतांग ते जीस्पा हा रस्ता तसा मला फार सोपा वाटला. या भागात जास्तीचा घाटमाथा नव्हता. आजूबाजूला पाहायला फक्त अक्राळविक्राळ डोंगर होते. आणि डोंगरच्या टोकाला, बर्फाची टोपी घातलेले हिमशिखरे होती. बरच अंतर कापून झालं होतं, आता आम्ही लाहौल नावाच्या एक खेड्यात प्रवेश केला होता.
रोहतांग ते जीस्पा हा रस्ता तसा मला फार सोपा वाटला. या भागात जास्तीचा घाटमाथा नव्हता. आजूबाजूला पाहायला फक्त अक्राळविक्राळ डोंगर होते. आणि डोंगरच्या टोकाला, बर्फाची टोपी घातलेले हिमशिखरे होती. बरच अंतर कापून झालं होतं, आता आम्ही लाहौल नावाच्या एक खेड्यात प्रवेश केला होता.
तांदीपूल नावाच्या गावात आमची गाडी चहापान आणि डीझेल भरण्यासाठी थांबली. आणि सोबतच.. तिथे असणाऱ्या एका दुकानात, आमच्या ड्रायव्हरने गाडीच्या स्टेपनीचा पंक्चर सुद्धा काढून घेतला. कारण दुसऱ्या दिवसाच्या प्रवासात, जीस्पा ते लेह हा तीनशे वीस किलोमीटरचा प्रवास आम्हाला करायचा होता. आणि या प्रवासात कुठेही पेट्रोलपंप किंवा इतर काही दुकानं नव्हती. तर.. त्या तांदिपूल गावामध्ये रस्त्याच्या कडेला एक नदी वाहत होती. थोडं पुढे जाऊन पाहिलं. तर तिथे दोन नद्यांचा संगम दिसत होता. दोन्ही नद्या अगदी गढूळ होत्या, आणि त्यांचा खळाळता वेगवान प्रवाह सुद्धा खूपच भयानक दिसत होता.
रात्रीचे आठ वाजले होते. पण पश्चिमेकडे झुकणारा सूर्य आसमंतात अजूनही डोकावत होता. एक कुतूहल म्हणून मी तेथील एका व्यक्तीला या कोणत्या नद्या आहेत असं विचारलं. तर तो व्यक्ती म्हणाला..
हा, चंद्र आणि भागा नदीचा संगम आहे..!
हे ऐकताच माझ्या नजरेसमोर आपल्या पंढरपुरातील चंद्रभागा दिसली. आणि हिच नदी आपल्याकडे आली असेल का.? हा भाबडा प्रश्न माझ्या मनात आला. पण ते काही शक्य नव्हतं. कारण आपल्या नदीचा उगम हा आपल्या भागातील आहे. मग हे नेमकं काय कनेक्शन असावं.? या विचाराने मी गोंधळून गेलो. त्या चंद्रभागेच्या संगमावर मी नतमस्तक झालो. मनोभावे त्या संगमाला नमस्कार केला. आणि पुढील प्रवासाला निघालो.!
क्रमशः
No comments:
Post a Comment