मुठभर भाजकी किंवा कच्ची सुपारी,

प्लास्टिकच्या एका जाडसर कागदात घ्यावी. त्यात, ठराविक मोजमापात १२० आणि ३०० नामक सुगंधित तंबाखू आणि समोरच्याला हवी असेल तर थोडी ३२ नंबरची कडक तंबाखू टाकावी. थोडी खुशबू आणि किवाम टाकावा.
त्या सगळ्या मिश्रणात, थोडासा चुना आणि दोनचार थेंब पाणी शिंपडावं. आणि हे सगळं मिश्रण, आपल्या उजव्या हाताने त्याची घट्ट अशी पुरचुंडी करून, आपल्या डाव्या हाताच्या तळव्यावर त्याला हळुवार आणि अगदी प्रेमाने दहा पंधरा मिनिटं जोरदार रगडावी.

झाला बघा.. आमचा पुणेरी मावा तयार..!

पूर्वी.. पोटापाण्याचा प्रश्न सोडवण्यासाठी मी पान टपरी सुद्धा चालवली आहे. तेंव्हा हे सगळं काही मी आपसूक आणि गिर्हाईक सांगतील त्याप्रमाणे शिकून गेलो होतो...

तंबाखू, चुना आणि सुपारीच्या चुर्नाला, पुण्यामध्ये " मावा " असं म्हणतात.

खरं तर, मावा म्हणजे खवा. जो गाईच्या किंवा म्हशीच्या दुधापासून बनवला जातो.
आणि पुढे.. त्या माव्याचा बर्फी किंवा पेढा बनवला जातो.
आता, तंबाखू आणि सुपारीच्या मिश्रणाला " मावा " हा शब्द फक्त आमच्या पुण्यातच प्रचलित आहे. त्याला, हवं तर तुम्ही पुणेकरांची चोखंदळ शब्द्शैली म्हणा. किंवा तंबाखूजन्य पदार्थांना विक्री करण्यासाठी, त्यांनी या तंबाखू आणि सुपारी मिश्रित मिश्रणाला खवा हे गोंडस नाव देऊन एक प्रकारची नामी शक्कल लढवली आहे. असं म्हंटलं तर ते वावगं ठरणार नाही.

पण याच पुणेरी माव्याला विदर्भात " खर्रा " म्हणतात. सुरवातीच्या काळात जेंव्हा मी विदर्भ वारी करायचो, आणि जेंव्हा मी माव्याला खर्रा असं म्हणलेलं ऐकलं.
आणि, अचानक माझ्या घशात एक वेगळीच खरखर सुरु झाली. त्यामुळे, मावा किंवा खर्रा नावाच्या तंबाखूजन्य पदार्थाला सेवन करणं मी कायमस्वरूपी टाळू लागलो.

ते जाऊदेत.. पण, तुमच्या भागात माव्याला किंवा खर्र्याला काय म्हणतात हो...!