मी.. मोटार सारथी,
का, कसा आणि कोणामुळे घडलो..!

माझ्या उमेदीच्या काळात, माझा नुकताच प्रेमविवाह पार पडला होता. मला, पैसे कमवायची तर बिलकुल आक्कल नव्हती. आणि, त्यात मी तर लग्न करून मोकळा झालो होतो.
त्या प्रतिकूल परिस्थिती मध्ये माझं लग्न लावणारा आणि माझा सर्वेसर्वा असणारा. माझा मित्र, फारूक आणि आमची सगळी मित्रावळ माझ्या पाठीशी धावून आली होती.
ह्या सर्व मित्रांच्या कृपेमुळे, माझं लग्न तर व्यवस्थित पार पडलं. पण, आता पुढे करायचं काय..? कारण, त्यावेळी एस.वाय.बी.ए. ह्या अर्धवट असणाऱ्या डिग्री शिवाय. माझ्या हातात दुसरं काही सुद्धा नव्हतं. आणि, मनमानीने केलेल्या लग्नामुळे आमच्या घरात सुद्धा मला बिलकुल किंमत नव्हती.

त्यावेळी, माझा मित्र Faruk Inamdar ( जो आज.. पिंपरी चिंचवड शहर, राष्ट्रवादी कॉंग्रेस सेल अल्पसंख्याक गटाचा अध्यक्ष आहे.) तो माझ्या मदतीला धावून आला. तसं पाहायला गेलं तर, तो नेहेमीच माझ्या मदतीला धावून येत असतो. पण, त्या हुल्लड वयात त्याची मला कमालीची साथ लाभली. नाही म्हणता, माझ्या ह्या मित्राने, आईने मुलाला बोटाने धरून चालवायला शिकवावं. त्या उक्तीप्रमाणे, याने.. आमच्या चौकातील जवळ-जवळ प्रत्येक मुलाला ड्रायव्हर हा ट्रेड मोफत देऊन टाकला होता. ओघाने, त्यात मि सुद्धा आलोच.

वासरात लंगडी गाय शहाणी, ह्या म्हणीप्रमाणे. आमच्या चौकात, त्यावेळी जास्तीचा शिकलेला मीच काय तो एकटा होतो. त्यामुळे, माझ्या मित्रांना वाटायचं. कि पुढे चालून, हा शिकून काहीतरी मोठा व्यक्ती वगैरे होईल. पण कसलं काय..
त्याकाळी, पोटा पाण्याच्या प्रश्नामुळे, एम.आय.डी.सी. मधील एका प्लेटिंग वर्कशॉप मध्ये पंधराशे रुपये महिना पगारावर मी नोकरी करत होतो. एकाचे दोन हात झाल्यावर, मला काही तो पगार पुरवठी येत नव्हता. आणि नेमकं त्याच सुमारास. माझ्या ह्या फारूक नावाच्या मित्राला, टाटा कंपनीच्या सुमो गाड्या पुण्याहून नागपूरला नेऊन सोडवायचं कंत्राट मिळालं..

मी ड्रायव्हर होण्या अगोदर, माझे बरेच मित्र.. हि, ड्रायव्हिंग नामक कला शिकून मोकळे झाले होते. आणि, पुणे नागपूर वाऱ्या करून, हि मंडळी चिक्कार पैसा सुद्धा कमवत होते.
लग्न झाल्यावर, अनंत अडचणींना तोंड देता-देता मी पुरता खचून गेलो होतो. नव्या नवरीला, मी कुठे फिरवायला नेऊ शकत नव्हतो. ना कोणती हौस मौज करता येत होती. त्यामुळे, निव्वळ ह्या पैश्याच्या " हव्यासापायी " मी ड्रायव्हर होणं कबुल केलं. अन्यथा, हा माझा पिंड नाही, आणि नव्हता. पण, हे सगळं काही विधिलिखित होतं.

आता तर ह्या ड्रायव्हिंग क्षेत्रात माझी नव्याने सुरवात होणार होती.
अगदी ABCD पासून..
ड्रायव्हिंग कशी करतात..? किंवा, हा नेमका काय विषय आहे..? त्याची मला बिलकुल जानकारी नव्हती. आणि, ह्या पैश्याच्या मोहापाई एके दिवशी मी माझ्या मित्राला म्हणालो..
" महाराज " मला ड्रायव्हिंग शिकायची आहे..! ( माझा, फारूक नामक जो मित्र आहे. त्याला प्रेमाने मी महाराज असं म्हणतो. )
माझ्या तोंडून निघालेलं हे वाक्य ऐकताच. तो मला म्हणाला.. पंडित हे तुझं काम नाहीये रे. तू कॉलेज शिकलेला माणूस आहेस. तू काहीतरी नवीन शिक, हे फार अवघड काम आहे. आणि, लग्न झालेल्या माणसाने तर हे काम मुळीच शिकू नये आणि करू सुद्धा नये.
मी त्याचं सगळं काही ऐकून घेतलं. आणि माझाच हेका मी पुढे लावला. माझ्या मित्र हट्टापुढे, तो सुद्धा हतबल झाला. आणि, मला ड्रायव्हिंग शिकवण्याचं त्याने कबुल केलं.

रोज वेळ मिळेल तसा, तो मला ड्रायव्हिंगचे धडे देत होता. तब्बल महिनाभरात मला थोडी बऱ्यापैकी ड्रायव्हिंग जमू लागली. तब्बल एक महिना, बिनकामाचा घरात बसून काढल्यामुळे. माझ्या खिशात बिलकुल पैसा नसायचा. घरात फुकटच्या भाकरी तोडायच्या, आणि मित्रांबरोबर गाडी शिकायला जायचं. हा माझा महिन्याभराचा नित्यक्रम झाला होता.
एका महिन्यानंतर, फारूकने माझ्या हातामध्ये दोनशे रुपये टेकवले. आणि, नागपूरला सुमो घेऊन निघालेल्या तांगडे नावाच्या एका मित्राला ( ड्रायव्हरला ) सांगितलं. ह्याला सुद्धा थोडी गाडी चालवायला दे, हायवेवर ह्याचा सुद्धा जरा हात साफ होऊन जाईल. त्या मित्राने, नागपूरच्या प्रवासादरम्यान मला बरीच गाडी चालवायला दिली. आणि माझं मनोबल वाढवलं.

त्यावेळी, एक फार मोठी गंमत घडली होती. नगरच्या अलीकडे सुपा नावाचं एक गाव आहे. एक तर मी नवीन खेळाडू, आणि रोडवरील बाजारात भली मोठी गर्दी पाहून मी घाबरलो. आणि, माझा गाडीवरील ताबा सुटला. रस्त्यावर उभ्या असणाऱ्या दोनचार लोकांना मी उडवणारच होतो. तितक्यात, माझं मीच स्वतःला सावरलं. आणि, त्या अपघातातून सहीसलामत बचावलो. पण, गाडीमध्ये बसलेली लोकं घाबरली ना.. म्हणायला लागली.. हा ड्रायव्हर नवीन आहे का..? का आमचा जीव घ्यायला उठलाय राव..? त्यावेळी, माझ्या सोबत असणाऱ्या त्या ड्रायव्हर मित्राने वेळ मारून नेली.
कि.. हा गडी शहरात गाडी चालवतो. हायवेवर हा जरा नवीन आहे. आणि कसा तरी, मी त्या मोठ्या अपघातातून सावरलो गेलो. आणि लोकांची सुद्धा मनधरणी करण्यात आम्ही यशस्वी झालो.
नागपूर-पुणे दरम्यानच्या तीन दिवसाच्या प्रवासात. माझा.. चहा, नाश्ता आणि जेवण यासाठी मला घेऊन निघालेला मित्रच सर्व खर्च करायचा. आणि फारुकने दिलेल्या त्या दोनशे रुपयामध्ये, माझ्या परतीच्या प्रवासाचं भाडं निघून जायचं.

नागपूर पुणे लग्झरी प्रवासाला, त्यावेळी पाचशे ते सातशे रुपये भाडं असायचं. पण, त्या प्रवासीवाहू बसचे ड्रायव्हर लोकं आमच्या ओळखीचे झाले असल्याने. ते आम्हाला दोनशे रुपयामध्ये गाडीच्या केबिनमध्ये बसवून आणायचे. रात्रभर त्या केबिनमध्ये बसल्या जागी झोपून प्रवास करावा लागायचा. चुकून एखादी रिकामी सिट असेल. तर कधी कधी निवांतपणे प्रवास व्हायचा. तर कधी कधी दोन्ही सिट मधील जी पायवाट असते. तिथे रात्री बारा वाजल्या नंतर झोपून प्रवास करावा लागायचा.
एकदा, बाबू नावाच्या मित्राबरोबर मला ड्रायव्हिंग शिकण्यासाठी नागपूरला पाठवलं गेलं होतं. हा म्हणजे एक नंबर अवली मित्र, त्याने अगदी सुवातीपासूनच सुमो माझ्या हातात दिली. आणि तो माझ्या शेजारी बसून मला ड्रायव्हिंगचे धडे देऊ लागला. मी गाडी चालवत असताना. माझ्यासमोरच, एक सायकलस्वार निघाला होता. याने मला ऑर्डर सोडली..
हॉर्नचा आवाज दे त्याला..
मी, एकदा हॉर्न वाजवला. तर हा म्हणाला, अरे दोनचार वेळा वाजव. तो हरामखोर तसा ऐकत नसतोय. मी सुद्धा तसच केलं. तरीसुद्धा, तो सायकलवाला काही मला साईड देईना. शेवटी, कशीबशी मला थोडीशी जागा मिळाली. तर याने लगेच ऑर्डर सोडली.
आपली गाडी त्या सायकलच्या शेजारी घे. मी आमची सुमो, त्या सायकलवाल्या व्यक्ती शेजारी घेतली. आणि मी त्याला पास करणार इतक्यात तो म्हणाला, आता गाडी एकदम डावीकडे मार. त्याच्या आदेशाप्रमाणे मी अगदी तसच केलं. पण कसलं काय, मी डावीकडे गाडी मारल्या बरोबर ते सायकल वालं दचकून रोडच्या खाली खड्यात पडलं. आणि मोठमोठ्याने बोंबलत शिवीगाळ करू लागलं. जसा तो सायकलवाला खाली पडला, तसं याने मला फर्मान सोडलं.
आता जोरात गाडी पळव. आपण कोणाला सापडलो नाही पाहिजे..!

असे.. एकसे बढकर एक गुरु मला त्याकाळी मिळाले होते. ह्या बाबू नावाच्या व्यक्तीबरोबर गाडी चालवून मी भलताच तरबेज झालो होतो. असच एकदा.. संपूर्ण प्रवासात, त्याने माझ्याकडे गाडी दिली होती. रात्र झाली, अंधार पडू लागला. आणि, अगदी गडद काळोख पसरला. रस्त्याला लाईट म्हणून नसायची. मी जालना सोडून पुढे निघालो होतो. आमच्या गाडीमध्ये दहा प्रवाशी होते. रात्रीची गाडी चालवायची माझी हि पहिलीच वेळ होती. मी गाडीच्या हेडलाईट सुरु केल्या. आणि चाळीसच्या स्पीडने माझी गाडी मार्गक्रमण करत पुढे निघाली होती.
आणि, बाबूने मला फर्मान सोडलं, गाडीची लाईट बंद कर..! नाही म्हणायची सोय नव्हती. मी लाईट बंद करून पुढे निघालो. खरं तर, मी खूप घाबरलो होतो. आणि, पाठीमागे बसलेले लोकं तर माझ्यापेक्षा सुद्धा जास्ती घाबरले होते. शेवटी धाडस करून त्या प्रवाशातील एक व्यक्ती म्हणाला. लाईट बंद करून कशाला गाडी चालवताय राव.? अशाने अपघात व्हायचा. त्यावर, हा बाबू त्या व्यक्तीला म्हणाला.. तुम्ही गप बसा हो. हा नवीन गाडी शिकतोय, म्हणून मी त्याला गाडी चालवायचे नवनवीन धडे शिकवतोय.
ड्रायव्हर शिकाऊ आहे, हे ऐकल्यावर तर तो गडी बेशुद्ध पडायचाच बाकी राहिला होता. तितक्यात मी स्वतःच गाडीची हेडलाईट सुरु केली. तेंव्हा, त्या प्रवाशापेक्षा जास्ती माझाच जीव भांड्यात पडला होता.

त्यानंतर, दोनेक महिन्यात मात्र मी पक्का मोटार सारथी झालो होतो. आणि, लगेचच मी एकट्याने पुणे नागपूरच्या फेऱ्या करू लागलो. पुणे नागपूरच्या प्रत्येक खेपेला हजार पंधराशे रुपये घरी यायचे. महिन्यातून चार पाच वेळा नागपूरला जाणं व्हायचं. त्यामुळे, बराच पैसा माझ्या हातात येत होता. आणि त्यामुळे, घरात बायकोचा सासुरवास सुद्धा कमी झाला होता. पण हे काम म्हणजे काही स्थैर्य नव्हतं. कधी-कधी पुण्यावरून निघालो कि थेट नागपूर पर्यंत मी सतत गाडी चालवत गेलो आहे. तर कधी अकोल्याच्या बस स्टेन्डवर रात्रभर पेसेंजर लोकांची वाट पाहून थकून तिथेच झोपी जायचो. तर कधी, नागपूरच्या गाडगेबाबा बायपासला गाडी लाऊन बायको मुलाच्या आठवणीने या दुक्खी कष्टी जीवनावर ढसाढसा रडलो सुद्धा आहे.
खरच, खूप कष्टदायी जीवन होतं ते. पण नशीब बलवत्तर होतं, म्हणून. या प्रवासादरम्यान माझा कधी अपघात झाला नाही. आणि, कष्टाचं फळ म्हणून. मला पुणे महानगर पालिकेची हि नोकरी सुद्धा मला मिळाली. आणि, बघता, बघता..

अंधकारमय जीवनातून, माझ्या सोनेरी तेजोमय जीवन प्रवासाला नव्याने सुरवात झाली..