• #मनाली_लेह_लदाख_टू_अमरनाथ ( भाग :- २५ )
• 
  

उद्या सुद्धा काश्मीरमध्ये बंद पुकारला असल्याने, आमचे धाबे अगदी दणाणून गेले होते. जेवण उरकून पटकन झोपी जाऊयात. आणि सकाळी लवकर उठून या गावातून कधी एकदाचे बाहेर पडतोय, असं झालं होतं. रूमवर जाऊन फ्रेश होऊन आलो, आणि हॉटेलमध्ये जेवायला बसलो. आज श्रीनगरमध्ये जरा मांसाहारी पाहुणचार घेऊयात असा विचार केला. आणि आम्हाला सात आठ जणांसाठी आम्ही चिकन थाळ्या मागवल्या.
आणि काय सांगावं, त्या चिकन थाळीमध्ये.. डाळ, भात, चपाती, भाजी, पापड, लोणचं, कांदा, लिंबू आणि त्यासोबत एका मोठ्या वाडग्यात चिकन आणि रस्सा दिला गेला होता. त्यांना आम्ही विचारलं.. हा नेमका काय प्रकार आहे.? मांसाहारी थाळी मागवल्यावर यात व्हेज पदार्थ का दिले आहेत.? तर म्हणाले, आमच्या इथे असच असतं. कोणत्या भागात हॉटेलमध्ये कसं वेड्यात काढतील, ते काही सांगता येत नाही. शेवटी आम्ही जेवायला सुरवात केली, ते चिकन सुद्धा अगदी जून कोंबडीचं असल्याने, ते नीट शिजलं सुद्धा नव्हतं. शेवटी जमेल तसं जेवण केलं, निम्मं अर्धं उष्टं सोडलं आणि तडक रूमवर निघालो.

जाताना तो हॉटेलवाला आम्हाला सांगत होता,
कोणी पाहू नये म्हणून.. " पत्थरबाज लोग सवेरे सवेरे हमला कर देते है " इसलिये सुबह संभलके जाईये..! त्याचं म्हणनं ऐकून घेतलं, रूमवर गेलो.. उद्या सकाळी लवकर उठायचं असल्याने पटकन झोपी सुद्धा गेलो.

पहाटे चार वाजताच आमची लगबग सुरु झाली, सगळी आवराआवर करून पाच वाजता आम्ही हॉटेलच्या खाली आलो. सगळं सामान गाड्यावर लादलं गेलं, बाहेर गाड्यापाशी आलो, तर तिथे काही व्यापारी अगदी झुंडीने जमा झाले होते. बाईकवर, मारुती व्हॅनमध्ये, त्यांनी भरभरून माल आणला होता. अगदी दीडशे दोनशे रुपयाला चांगले स्वेटर, शाली ते विक्री करत होते. आणि हे सगळं विक्री करणारी मुलं अगदी जवान, शिक्षित आणि चिकणी चोपडी होती. भयंकर बेकारी आणि बेरोजगारी, त्यात या बंदचा अडथळा.. लोकांनी जगायचं तरी कसं.? त्यामुळे आम्ही सुद्धा त्यांना जमेल तितका रोजगार दिला.
आम्ही सर्वांना खरेदीसाठी सूट दिली खरी, पण आता बाकी कमाल झाली, सहा वाजत आले होते. आणि लोकांची खरेदी काही आटोपत नव्हती. शेवटी कसबसं आम्ही सगळ्यांना जबरदस्ती गाड्यात कोंबलं. आणि पुढील प्रवासाला निघालो.

सकाळची वेळ.. आल्हाददायक वातावरण होतं. नुकतीच रिमझिम पावसाला सुरवात झाली होती. हळूहळू पावसाने त्याचा जोर वाढवला, आमच्या गाड्या जम्मूच्या दिशेने निघाल्या होत्या. रस्त्याच्या दुतर्फा.. अगदी मुंग्या सारखं सैनिक होतं. अतिरेकी या फालतू आणि नको त्या विषयामुळे, सैनिक लोकांना भर पावसात रेनकोट घालून हातामध्ये अत्याधुनिक शस्त्र घेऊन त्या रस्त्यावर पायी पेट्रोलिंग करावं लागत होतं. काही ठिकाणी विशिष्ट आकाराच्या सैनिकी गाड्या, ज्यावर फार मोठ्या स्टेनगण घेऊन काही सैनिक चहूकडे नजर फिरवत खडा पहारा देत होते. खरच हे सगळं पाहून भारतीय जवानांचं मला खूपच कौतुक आणि अभिमान वाटत होता.
तर या फालतू टेन्शनमध्ये त्यांना विनाकारण त्रास भोगावा लागत आहे. याचं दुखः सुद्धा वाटत होतं. श्रीनगर सोडून आम्ही आता साठ सत्तर किलोमीटर पुढे आलो होतो. खरं तर.. नेहरू बोगदा ओलांडल्या शिवाय थांबायचं नाही, असं आम्ही ठरवलं होतं. पण लघुशंका आणि चहा पाण्यासाठी आम्हाला एका ठिकाणी थांबावंच लागलं.

तिथे असणाऱ्या धाब्यावर आम्ही गेलो, त्या धाब्याच्या बाजूला, अक्रोड आणि इतर सुका मेवा विक्रीची दुकानं होती. श्रीनगरमध्ये म्हणावी अशी मनमोकळी खरेदी करायला न मिळाल्याने, सगळी लोकं पुन्हा तिथे खरेद्या करायला लागले.
आम्ही हॉटेलमध्ये जाताना, तिथे एक बंदूकधारी फौजी त्या हॉटेल वाल्याला काहीतरी धमकावत होता. माझ्या समोर तो फौजी त्याला म्हणाला.. जास्ती नाटकं करू नकोस, हिशोबात राहा, नाहीतर तुझ्या XXX गोळ्या घालील.
नेमका काय प्रकार झाला होता ते समजलं नाही. पण नक्कीच काहीतरी आक्रीत घडलं असणार आहे. त्याशिवाय तो जवान त्याच्यावर येवढा चिडला नसणार.
त्या ढाब्यावर.. आलू पराठा आणि मॅगी असे दोनच पदार्थ मिळत होते. दोन्ही पदार्थ पन्नास रुपयाला होते. आवडीप्रमाणे ऑर्डर दिल्या गेल्या, नाश्ता उरकला.
आणि.. बिल देताना आलू पराठा सत्तर रुपयाला आहे असं म्हणून तो हॉटेलवाला आम्हाला नाडू लागला. म्हणाला.. दही वाटी आणि लोणच्याचे वेगळे वीस रुपये होतात.
खरं तर या भागात, हा नालायकपणा नेहेमी होत असतो. याचे बरेच विडीयो मी युट्युबवर पाहिले सुद्धा होते. शेवटी आम्ही सुद्धा त्याला भिक घातली नाही. झाले तेवढेच पैसे दिले. हा हॉटेलवाला नेहेमीच प्रवाशांना असं लुटत असणार आहे. हे मला लगेच समजून आलं. आणि त्यावेळी मला एक गोष्ट आठवली.. तो फौजी याला XXX गोळ्या घालेल असं का म्हणाला असेल.?
नाश्ता उरकला.. आमच्या गाड्या आता पुढील प्रवासाला निघाल्या होत्या. पावसाची रिमझिम चालूच होती, काही वेळातच पहेलगाम फाटा आला, तो आल्यासरशी माझ्या जुन्या आठवणी उचंबळून आल्या. पहिली अमरनाथ यात्रा मी याच मार्गे केली होती. पण यावेळी मात्र, पहेलगाम मार्गे गेलेल्या लोकांना यात्रेला जायला मिळालं नव्हतं. हॉटेलमध्ये भेटलेली काही मराठी मंडळी आम्हाला सांगत होते. आम्ही सलग तीन दिवस पहाटे तीन वाजता पहेलगाम ते चंदनवाडीला जात होतो. पण यात्रा काही सुरु झाली नाही. शेवटी आम्ही नाद सोडला आणि माघारी फिरलो.
आता आज पुन्हा निघालो आहोत, यात्रा होईल अशी आशा आहे. त्यांना अमरनाथ यात्रा घडो, अशा शुभेच्छा देत आम्ही पुढे मार्गक्रमण केलं.
आता आम्ही एका घाटातून मार्गक्रमण करत होतो. तुम्हाला काय सांगू, त्या घाटात सुद्धा अगदी दूरवर मिलिटरीची लोकं पसरली होती. अतिरेकी अगदी दोनचार असतात, पण त्यांच्यासाठी हजारो लोकं कामाला लागलेली असतात. ते फक्त आणि फक्त आपल्या सुरक्षेसाठी.
काही वेळात.. घाट पार करून आम्ही पंडित जवाहरलाल नेहरू भुयारी मार्गापाशी आलो. इथे थोडं ट्राफिक थांबवून ठेवलं होतं. सुरक्षेच्या दृष्टीकोनातून बोगद्यातून एकावेळी एका बाजूनेच वाहतूक चालू ठेवली होती. हा बोगदा पास केल्यावर आम्ही जम्मूमध्ये पोहोचणार होतो. आणि खऱ्या अर्थाने, एका दहशतवादी मुलखातून बाहेर पडणार होतो.

पावसाचा जोर फारच वाढला होता, सगळा रस्ता जाम झाला होता. गाड्यांच्या भल्या मोठ्या रांगा लागल्या होत्या. दुपारचे बारा वाजत आले होते. पावसामुळे वेळ समजून येत नव्हती. भयंकर बेक्कार क्लायमेट तयार झालं होतं. दरीतून वाहणाऱ्या नद्या पाहून भीती वाटत होती. फारच मोठ्या आणि अक्राळविक्राळ, रुद्रावतार धारण करून त्या चिखल मिश्रित नद्या वाहत होत्या. हा ट्राफिक जाम कधी संपेल असं झालं होतं. एका जागेवर अर्धा-अर्धा तास उभं राहावं लागत होतं. त्यात काही नालायक लोकं मध्ये गाड्या घालून आणखीन जाम करत होते. शेवटी एकदाचा जाम सुटला, इथे जाम होण्याचं कारण म्हणजे, त्याभागात आता फारच मोठमोठ्या रस्त्यांची कामं अगदी वेगात सुरु झाली आहेत. फारच रुंद आणि सुरक्षित रस्त्यांची एक वेगळीच मालिका आपल्याला भविष्यात त्या भागात पाहायला मिळणार आहे.
जम्मुकडून यात्रेसाठी जास्ती वाहनं येत नव्हती. पण आता मात्र ट्राफिक सुटल्यावर मोठमोठ्या लग्झरी बसेस यात्रेकरूंनी भरभरून येऊ लागल्या होत्या. बहुतेक त्या अतिरेकी कारवायांना सरकार भिक घालत नव्हतं. असं एकुणात दिसून येत होतं.

जाम सुटल्यावर एका ठिकाणी आम्हाला पुन्हा एकदा लंगर दिसला. अमरनाथ यात्रेचं एक वैशिष्ट्य आहे, या यात्रेला जाताना तुम्हाला हॉटेलचा खर्च होत नाही. सगळीकडे लंगर असतात, तिथे पंचपक्वान्नाचे जेवण असते. त्यामुळे उपाशी मरायचं काम होत नाही, आणि आपल्या खिशाला सुद्धा चाट बसत नाही. या लंगरमध्ये मस्त जेवण होतं, गरमागरम राजमा भात, लिंबू लोणचं आणि स्वीट मध्ये बेसन बर्फी होती. जेवण साधं होतं, पण फारच टेस्टी होतं. तिथे आम्ही जेवणं उरकली, आणि पुढील मार्गाला लागलो.

आता वातावरण थोडं निवळल होतं, पाऊस संपला होता, मस्तपैकी ऊन पडलं होतं. सगळ्यांची पोटं भरली होती, मस्त सुस्ती आल्याने सगळी गाडी आता झोपी गेली होती. आमचा प्रवास चालूच होता.. आणि अचानक समोरच्या बाजूला मला एक भूयारीमार्ग दिसला. आजवरच्या प्रवासात या ठिकाणी नेहरू टनल सोडला तर एकही भुयारी मार्ग नव्हता. तर मग हा कोणता नवीन मार्ग आला.? त्या मार्गावर फक्त शंभर रुपये टोल देऊन आमची गाडी पुढे निघाली, बोगदा सुरु झाला. खूपच अद्ययावत असा हा बोगदा होता. नाशरी ते चेनानी गावांच्या मध्ये हा बोगदा बनवला गेला आहे. प्रवासात सुरु झालेला हा बोगदा, आता संपले मग संपेल असं म्हणता तो बोगदा काही संपेना. शेवटी तब्बल नऊ किलोमीटर अंतर संपल्यावरच तो बोगदा संपला.
बापरे.. एवढा मोठा बोगदा.
हा बोगदा संपल्यावर काही वेळातच आम्ही, उधमपूरच्या अलीकडे येऊन पोहोचलो होतो. या बोगद्यामुळे आजच्या प्रवासातील आमचं तब्बल चाळीस किलोमीटरचं अंतर वाचलं होतं. म्हणजे जवळपास दीड ते दोन तासाचं अंतर, दहा मिनिटांत कव्हर झालं होतं. आमचा ट्राफिक जाम मध्ये मगाशी वाया गेलेला वेळ, असा भरून निघाला होता. हे लिहिताना मला फार आनंद होत आहे, कि भारतातल्या सगळ्यात मोठ्या म्हणजे एक नंबरच्या आणि जगातल्या सर्वात मोठ्या नऊ नंबरच्या बोगद्यातून आम्ही आज प्रवास केला होता. आणि काही वेळातच.. आम्ही उधमपूर येथे येऊन पोहोचलो होतो. इथून पुढे वैष्णोदेवी येथे जाण्यासाठी आम्हाला फक्त पासष्ठ किलोमीटरचं अंतर पार करावं लागणार होतं. रस्ते अगदी सरळसरळ असल्याने संध्याकाळी सहा वाजेपर्यंत आम्ही तिथे पोहोचू असा अंदाज होता.

उधमपूर वरून आम्ही पुढे निघालो होतो.. तर या मोठ्या बोगद्यातून जम्मूला जाण्यासाठी आणि तिथे असणाऱ्या जकात किंवा टॅक्स एन्ट्री भरण्यासाठी वाहनांची भलीमोठी रांग मला दिसून आली. मी पाहत बसलो होतो, पण ती रांग काही संपता संपत नव्हती. खोटं सांगत नाही, तब्बल पाच ते सहा किलोमीटर लांबीची लाईन लागली होती. हजारो गाड्या लाईनीत उभ्या होत्या. मनात विचार आला, या गाड्या रात्री सुरु झाल्यावर कसलं मोठं ट्राफिक जॅम होईल.
आमचा प्रवास सुरूच होता.. आणि पुढे एका ठिकाणी आम्ही चहा प्यायला थांबलो. तिथे चौकशी केल्यावर समजलं, जम्मूला मस्त वातावरण आहे. दर्शन मस्त होऊन जाईल. खरं तर उद्या संध्याकाळी आमची परतीची तिकिटं होती. मग देवीचं दर्शन घेऊनच पुढे जाउयात असं ठरलं. तसं तर आमच्या प्रवासात हे ठिकाण सुद्धा होतंच. पण मागील प्रवासात काही अडचण आलीच, तर एखादा दिवस शिलकी असावा म्हणून आम्ही हि तजवीज करून ठेवली होती. आमच्या गाड्या आम्हाला जम्मूला सोडणार होत्या, त्यांना आम्ही गाड्या वैष्णोदेवी कटरा येथे घ्यायला लावल्या. तिथे पोहोचल्यावर.. चांगलं हॉटेल पाहून आम्ही रूम बुक केल्या. सगळं सामान गाडीतून उतरवून घेतलं. ड्रायव्हर लोकांना त्यांची बक्षिशी दिली. आणि त्यांचे आभार मानत त्यांना अलविदा केला.

समाप्त..

+3